Mesleki Yeterlilik Standartları

Ulusal Meslek Standardı Nedir?

Ulusal Meslek Standardı (UMS), bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) tarafından kabul edilen gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu gösteren asgari normdur. Ulusal Meslek Standardı hazırlanacak meslekler, iş piyasasının ve eğitim kurumlarının öncelikli ihtiyaçları ve sektör komitelerinin önerileri dikkate alınarak belirlenmektedir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, Ulusal Meslek Standardı hazırlanmasına karar verilen mesleklerin ilişkili olduğu iş kolunda faaliyet gösteren ve gerekli şartları yerine getiren kurum ve kuruluşları Ulusal Meslek Standardı hazırlama konusunda yetkilendirmektedir.

Ulusal Meslek Standartlarının Özellikleri

Ulusal Meslek Standartları şekli ve içerik yönünden, uluslararası örnekler incelenerek hazırlanan ve sektör komitesinden görüş alınarak T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca onaylanan meslek standardı formatına uygun olarak hazırlanmaktadır. Ulusal Meslek Standartlarının mesleğe ilişkin yeterlilik düzeyleri, Avrupa Birliği (AB) tarafından benimsenen yeterlilik seviyelerine ve Avrupa Yeterlilik Çerçevesine (AYÇ) uygun olarak belirlenmektedir. Buna göre hazırlanmış ve hazırlanmakta olan Ulusal Meslek Standartları aşağıdaki temel nitelikleri taşımaktadır.

•         İş analizine dayanır.
•         Hazırlama sürecinde ilgili sosyal tarafların etkin katılımı esastır.
•         Mesleki yeterlilik seviyelerini yansıtır.
•         Mesleki alanla ilgili sağlık, güvenlik ve çevre koruma gerekliliklerini içerir.
•         Açık ve anlaşılır şekilde yazılır.
•         Hayat boyu öğrenme ilkesine uygundur.
•         Ayrımcılıkunsurlarıiçermez.

 

???????????????????????????????????????????????????????????????????? iki bölüm

Ulusal Meslek Standardı

 

(UMS) bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından kabul edilen gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu gösteren asgari normdur.

Mesleklerin Belirlenmesi; Standardı hazırlanacak meslekler, iş piyasasının ve eğitim kurumlarının öncelikli ihtiyaçları ve sektör komitelerinin önerileri dikkate alınarak Yönetim Kurulunca belirlenir.
Başvuru ve Görevlendirme
Meslek standardı hazırlamak için başvuran kuruluş(lar) öncelikle ilgili sektöre ilişkin “Meslek Haritası”nı çıkartmalıdır. Sektöre ilişkin meslek haritası çıkartılırken sektörün ana bölümleri (alt sektörler) gruplar halinde sınıflandırılmakta ve her grup altında yer alan meslekler, sınırları ve seviyeleri belirlenmektedir. Meslek haritasının amacı sektörün genel analizini yapmak, bu yolla alt–sektörlere, mesleklere, çalışan sayılarına, sektördeki anahtar eğilimlere, istihdam özelliklerine ve önceliklere ilişkin genel bir resim sağlamaktır. Meslek haritası birden fazla sektörde geçerli olan (yatay) mesleklerin de resmini ortaya çıkartmada yararlı olmaktadır. Böylece Ulusal Yeterlilik Sisteminde işgücü piyasasının talebi doğrultusunda bir meslek dalında yetişmiş çalışanın belirli bir öğrenme süreci sonunda benzer yetkinlikler gerektiren bir başka meslek dalına geçişinin sağlanabilmesi mümkün olacaktır.

 

Meslek haritası oluşturulduktan sonra ilgili sektör/alanda Kuruluş(lar), Mesleki Yeterlilik Kurumu Web Portalı üzerinden Kuruluş Profili oluşturmalıdır. Kuruluş Profili üzerinden “Meslek Standardı Hazırlama Başvurusu ” oluşturup Kurum tarafından başvurusu uygun bulunduktan sonra ıslak imzalı olarak resmi yazı ekinde MYK’ya ileterek başvuru işlemi gerçekleştirirler.

 

Meslek standardı hazırlama başvuruları aşağıdaki ölçütler doğrultusunda değerlendirilir.

 

o Sektörünü temsil etme yeteneği,

o Meslek standardı hazırlama sürecine ilgili sosyal tarafların etkin olarak katılımına ilişkin ortaklık/işbirliği kanıtları,

o Hazırlanacak standartların kapsamı ve yapılan işin hacmi ile doğru orantılı olarak meslek standardı geliştirme sürecini yönetmek için sayı ve uzmanlık itibariyle gerekli insan kaynağı,

o Meslek standardı geliştirmek için gereken altyapı imkanları.

 

Yapılan değerlendirmeler sonrasında MYK Yönetim Kurulunun görevlendirme kararı vermesi halinde işbirliği protokolü imzalanarak meslek standardı hazırlama çalışmaları başlatılır

Taslak Meslek Standardı Hazırlama ve Görüşe Sunma

Ulusal meslek standartları, MYK’ya meslek standardı hazırlama başvurusunda bulunmuş ve MYK tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda görevlendirilen kuruluşlarca ya da MYK tarafından oluşturulan çalışma gruplarınca hazırlanmaktadır.

Meslek standardı hazırlamak üzere görevlendirilen kuruluşa, MYK tarafından meslek standardı hazırlama süreci hakkında teknik bir bilgilendirme yapılmaktadır. 

Teknik bilgilendirme kapsamında; meslek standardının bölümleri, meslek standardı hazırlama yöntemleri ve süreçte dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında bilgiler sunulmaktadır.

Kuruluşça hazırlanan taslak meslek standartları MYK’ya iletilmekte ve incelemelerin tamamlanmasını takiben uygun bulunan taslaklar ilgili tarafların görüşüne sunulmaktadır. 

Taslak meslek standartları, hazırlayan kuruluş tarafından “Taslak Meslek Standardı Görüş ve Değerlendirme Formu ” aracılığıyla ilgili tarafların görüşüne sunulmakta, ayrıca söz konusu taslaklar 1 ay süre ile hem MYK’nın hem de hazırlayan kuruluşun internet sitesinde kamuoyunun görüşüne sunulmaktadır.  

Görüş sürecinde olan taslak meslek standartları için tıklayınız.

Taslak meslek standartlarına gelen görüşler, hazırlayan kuruluş tarafından değerlendirilmekte ve uygun bulunanlar taslak meslek standartlarına yansıtılmaktadır. Uygun bulunmayan görüşler ise gerekçeli olarak görüş ve değerlendirme formunda açıklanmaktadır.  

Taslak meslek standartları ile görüş ve değerlendirme formu sektör komitesinin inceleme ve değerlendirmesine sunulmak üzere Kuruluşça MYK’ya iletilmektedir.

Sektör Komitesi ve Onay

Sektör komitelerinin oluşturulmasına altyapı sağlayacak olan sektörler belirlenmiş ve MYK Yönetim Kurulu tarafından onaylanmıştır.

Sektör listesine ulaşmak için tıklayınız.

Taslak meslek standartları, görüş ve değerlendirme formu ve ilgili diğer dokümanlar MYK ilgili sektör komitesince incelenmektedir. Sektör komitesi tarafından incelenen taslak meslek standartları MYK Yönetim Kuruluna sunulmaktadır.

MYK Sektör Komitelerine yönelik detaylı bilgiye ulaşmak için tıklayınız.

MYK Yönetim Kurulu, sunulan taslak meslek standartlarını usul yönünden incelemektedir. Değerlendirmesi sonucunda komite taslakları kabul de ret de edebilir. onay e-posta yoluyla sunulur. Komite güncellemeleri kabul de ret de edebilir. Reddetmişse süreç sonlanır, kabul etmişse değerlendirmeleri doğrultusunda taslaklara son şekli verilerek Yönetim Kurulu’na sunulur. Yönetim Kurulu tarafından onaylanan ulusal meslek standartları Resmî Gazete’de yayımlanarak ulusal meslek standardı niteliği kazanmaktadır.

Yayımlanmış ulusal meslek standartlarına ulaşmak için tıklayınız.

Yeniden Değerlendirme

Resmi Gazete’de yayımlanmasının üzerinden beş yıl geçen ulusal meslek standartlarının yeniden değerlendirilmesi için öncelikle ulusal meslek standardını geliştiren kurum ve kuruluşlara çağrıda bulunulur. Bu kurum ve kuruluşların yeniden değerlendirme talebini kabul etmemesi durumunda, meslek standardı hazırlama kriterlerini taşıyan kurum ve kuruluşlarla veya oluşturulan çalışma gruplarıyla ulusal meslek standardı yeniden değerlendirilir.

Yeniden değerlendirme çalışmaları neticesinde güncellenmesine gerek olmadığı sonucuna varılan ulusal meslek standartları, beş yıllık yeni sürenin başlatılması amacıyla Yönetim Kurulunun onayına sunulur.

Yeniden değerlendirme sonucunda güncelleme yapılmasına karar verilen ulusal meslek standartları için güncelleme çalışmaları gerçekleştirilir.

Güncelleme Taleplerinin Alınması

Ulusal meslek standartlarına yönelik güncelleme talepleri kuruluş profili üzerinden “Ulusal Meslek Standardı Güncelleme Başvurusu” ile alınır. Ulusal meslek standartlarının yayımlanmasının üzerinden beş yıl geçmeden de gerek görülmesi halinde ilgili taraflarca güncelleme talebinde bulunulabilir.

Güncelleme Yapılması

Güncelleme talebi değerlendirilir, güncellemeye gerek görülmediği durumlarda, karar gerekçeleriyle birlikte talepte bulunan kuruluşa bildirilir.

Taleplerin değerlendirilmesi sonucunda güncelleme yapılmasına karar verilen ulusal meslek standartları ile ilgili güncelleme çalışmaları gerçekleştirilir.

Yapılan çalışmalar sonucunda meslek standartlarındaki güncellemeler mesleğin seviyesi, kapsam ve sınırlarını önemli düzeyde etkileyen değişiklikleri içeriyorsa, güncellemeler ilgili tarafların görüşüne sunulur. 

Sektör Komitesi İncelemesi

Güncellenen ulusal meslek standartları, değişiklikleri gösterir dokümanlar ile birlikte sektör komitesine; değişikliklerin kapsamına göre sektör komitesi planlaması yapılarak veya onay e-posta yoluyla sunulur. Komite güncellemeleri kabul de ret de edebilir. Reddetmişse süreç sonlanır, kabul etmişse değerlendirmeleri doğrultusunda taslaklara son şekli verilerek Yönetim Kurulu’na sunulur.

Yönetim Kurulu Onayı ve Resmi Gazete’de Yayımlanma

Sektör komitesinde incelenip doğrulanan güncellenmiş ulusal meslek standartları MYK Yönetim Kurulu onayına sunulur. Yönetim Kurulu tarafından onaylanan güncellenmiş ulusal meslek standartları Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer.