Tarım Ürünleri – ITU/GLOBALGAP
TARIM ÜRÜNLERİ ITU- GLOBALGAP
GLOBAL GAP Nedir?
GLOBALGAP, bütün dünyayı kapsayan tarım ürünlerinin sertifikasyonu için gönüllü standartlar koyan bir özel sektör kuruluşudur.
GLOBALGAP standardı, esas olarak, kimyasal girdilerin kullanımını azaltarak ve hayvan sağlığına olduğu kadar insan sağlığı ve güvenliğine yönelik de sorumluluk sahibi bir yaklaşım benimseyerek, çiftlik işlerinin çevreye zararlı etkilerini en aza indirgeme yoluyla çiftlikte besin maddelerinin nasıl üretildiği konusunda tüketicilerin endişelerini gidermek için tasarlanmıştır.
GLOBALGAP, dünyanın her yerinde İyi Tarım Uygulamaları (İTU) için uygulamalı bir elkitabı görevini görmektedir. Temel prensibi, etkin sertifikasyon standartları ve prosedürleri oluşturmak isteyen tarım üreticileri ve perakendecilerin eşit ortaklığını sağlamaktır.
GLOBALGAP, bir ön-çiftlik giriş standardıdır; yani, Sertifikasyon, belgelenmiş ürünün yem ve fide gibi çiftlik girdileri ve tüm tarım faaliyetlerinden ürünün çiftlikten ayrılmasına kadar olan süreci kapsamaktadır. GLOBALGAP, bir “işletmeden-işletmeye” etiketidir ve dolayısıyla da tüketici tarafından doğrudan görülemez.
GLOBALGAP sertifikasyonu, 80’den fazla ülkede, 100’den fazla bağımsız ve akredite Sertifikasyon kuruluşu tarafından uygulanmaktadır. Dünyanın her yerindeki tüm üreticilere açıktır.
GLOBALGAP, üreticilerin yıllık denetimlerini ve ek habersiz denetimleri içermektedir.
GLOBALGAP, bir normatif dokümanlar setinden oluşmaktadır. Bu dokümanlar, GLOBALGAP Genel Yönetmelikleri, GLOBALGAP Kontrol Noktaları ve Uygunluk Kriterleri ve GLOBALGAP Kontrol Listeleri’ni kapsamaktadır.
İYİ TARIM UYGULAMALARI
Dünyada hızlı bir şekilde kabul gören GLOBALGAP, İyi Tarım Uygulamaları mevzuatı ülkemizde de geniş çaplı kabul görmüş ve üreticilerin tercih konusu olmaya başlamıştır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı da gerekli çalışmaları yaparak İyi Tarım Uygulamaları yönetmeliğini çıkarmış ve bu konuda üretici ve yatırımcılara destek programları başlatmıştır. Sertifikasyon kuru.luşlarına yetki vererek ürünlerin kontrol ve sertifikasyonu sağlanmıştır.Bakanlık dönem dönem ITU lu tarıma geçişi destekelemek maksadıyla destek fonları,ucuz kredi vb. argümanlarla çiftçilerimizde bilinç seviyesini yükseltmeye çalışmaktadır.
İTU’nun amacı, tarımda minimum düzeyde kimyasal kullanımı için daha çok biyolojik mücadele yönemlerinin tercih edilmesi, kullanılan kimyasalların mutlaka ruhsatlı olması, üretim yapılırken çevre sağlığının, çalışanların refahının da düşünülmesi gerekmektedir. Bu amaçla mutlaka ziraat mühendisleriyle çalışılmasının sağlanması gerekmektedir. Sonuçta tüketiciye ulaşan ürünün insan sağlığı açısından tehlike arzedecek düzeyde kalıntı içermemesi gerekmektedir. Bu konuda her ülke kalıntı limitlerini belirlemiş ve yapılan analizlerde kimyasalların bu limitleri aşmamasını istemektedirler. Analiz yapılmadan ürünler piyasaya arzedilmemektedir. Ruhsatsız ve limit üstü kimyasal kalıntılar tesbit edilen ürünler imha edilmekte ve üreticiye veya söz konusu ticaretini yapan kişilere yasal yaptırımlar uygulanmaktadır.
İyi Tarım Uygulamaları denilince; tarımsal üretimin çevre, insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyecek Şekilde kontrollü olarak yapıldığı, bu üretimin sonucunda elde edilen ürünün sertifikalandırılarak tüketiciye ulaştırıldığı işlemler zinciri akla gelmelidir.
İYİ TARIM UYGULAMALARININ KAPSADIĞI HUSUSLAR
1. Gıda güvenliğine yönelik tedbirler
2. Çevreyi ve toprağı korumaya yönelik tedbirler
3. Üreticilerin ve tarım işçilerinin sağlık, güvenlik ve refahına yönelik tedbirler iyi tarım uygulamalarını oluşturur.
İYİ TARIM UYGULAMALARI KİME, NE FAYDA SAĞLAR?
• İyi Tarım Uygulamaları (İTU) ile yaşadığımız çevreyi ve toprağı koruruz. Unutmayalım ki, gelecek nesillere kirletilmemiş bir çevre ve toprak bırakmak hepimizin vazifesidir.
• İTU yapan üretici sağlıklı hayatın dostudur. O,hem kendisinin ve çalışanlarının hem de sunduğu güvenilir tarım ürünleriyle tüketicinin sağlığını korur.
• İTU, tarımda çalışan işçilerin sosyal haklarında da iyileşme imkanı sağlar
• İyi tarım ürünleri, halkın sağlıklı yaşam ve sağlıklı tüketim yapma bilincini geliştirir. Bu bilinç geliştikçe iyi tarım ürünleri giderek daha fazla talep edilecektir. Artan taleple birlikte, iyi tarım ürünlerinin pazardaki rekabet gücü büyüyecektir.
• Dış pazarda ürünün fiyatı kadar kalitesi ve güvenilirliği de önemlidir. İyi tarım uygulamaları ürünün güvenilirliğini ve kalitesini artırdığı için dış pazarlara daha kolay ihraç yapma imkanı sağlar.
• Rekabet gücünün ve pazarlama imkanlarının gelişmesi sayesinde üretici daha fazla kazanç elde etmeye başlar.
İYİ TARIM SERTİFİKASI HANGİ ÜRÜNLERE, NASIL BİR SÜREÇTE VERiLiR?
İyi Tarım Uygulamaları Sertifikası, tarımsal üretim yapan ve bu sertifika için Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çalışma yetkisi verilen kontrol ve sertifikasyon kuruluşlarına başvuruda bulunanlara verilir. Başvuruda bulunan üreticilerin üretim süreci bu kuruluşlar tarafından denetlenerek, iyi tarım uygulamaları kriterlerine uygun olarak üretildiği anlaşılan ürüne/ürünlere “iyi Tarım Sertifikası” verilir.
izlenebilirlik ve kayıt tutma: İyi Tarım Uygulamaları Sistemi, ürünün çiftlikten sofraya kadar izlenebilir olmasına dayalıdır. Bu nedenle üreticiler yapmış olduğu tüm uygulamaları kayıt altına almalı ve ürünün tüketilinceye kadar izlenebilmesi sağlanmalıdır.
İyi Tarım Uygulamalarında her yıl iç denetim yapılacağından çiftçilerin, üretimin her aşamasında yaptıkları işleri kayıt altına alarak bu kayıtları saklamaları gerekmektedir. Yeni müracaatlarda ise, inceleme tarihinden önceki yıllara ait tüm bilgiler kayıtlı olmalıdır.
“Yapılan tüm tarımsal faaliyetler çiftçi tarafından kayıt altına alınmalıdır”
Kontrol ve sertifikalandırma işlemleri: Kontrol ve sertifikalandırma işlemleri, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çalışma yetkisi verilen kontrol ve sertifikasyon kuruluşları tarafından yapılır.
Sertifikasyon ise, yapılan bu kontroller sonucunda iyi tarım uygulamaları kriterlerine göre üretildiği anlaşılan ürünün belgelendirilmesidir. Bu şekilde elde edilen ürüne “İyi Tarım Ürünü Sertifikası ” verilir.
Yetkili kuruluşlar, üretimin ilk aşamasından başlayarak hasat ve pazara arz edilmesine kadar olan süreçte uygulanan işlemlerin, iyi tarım uygulamaları kriterlerine uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetler.
Kontrol; tarımsal faaliyetlerin iyi tarım uygulamaları kriterlerine uygun olarak yapılıp yapılmadığını belirlemek, üretim sürecini gözlem altına alarak düzenli kayıtlar tutmak ve gerek görülmesi halinde ürünün niteliğinin laboratuar analizleri ile test etmektir.
İYİ TARIM UYGULAMALARI NASIL YAPILIR?
İyi Tarım Uygulamaları (İTU) gerek kaliteli ve verimli bir tarımsal üretim gerekse güvenli gıda tüketimi açısından oldukça önemlidir. İTU ile üreticilerimizin kazancı ve rekabet gücü artacağı gibi tüketicilerin sağlığı da korunmuş olacaktır.
ÖNCE KARAR VERİNİZ!
İyi Tarım Uygulamaları topraktan sofraya kadar uzanan bütün üretim ve pazarlama aşamalarını kapsar. Karar vermeden önce üretim alanında daha önce yetiştirilen ürün veya tarımsal faaliyetler bilinmeli, insan sağlığı ve çevreye olan etkileri değerlendirilmeli, kontrol altına alınamayacak riskler söz konusu ise bu alanlar iyi tarım uygulamalarında kullanılmamalıdır.
KARAR AŞAMASINDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPINIZ
Üreticiler üretim kararını vermeden önce risk değerlendirmesi yapmalıdır. Risk değerlendirmesi; toprak tipi, erozyon, taban suyu seviyesi ve kalitesi, sürdürülebilir su kaynaklarının varlığı, arazinin ilk kullanımı, parazit ve diğer asalaklarla bulaşık olmasi ve bitişik alanlara etkisi göz önünde tutularak yapılmalıdır.Toprak sağlığının korunması, tarım ilaçlarına bağımlılığın azaltılması ve bitki sağlığının maksimum düzeyde sağlanabilmesi için dönüşümlü üretim yapmalıdır.
ÜRETİME BAŞLAMADAN ÖNCE YETKİLİ KURULUŞLARA BAŞVURUNUZ
İyi Tarım yapmaya karar verdikten sonra gerekli prosedürü yerine getirmek üzere yapılacak ilk iş, İTU konusunda yetkilendirilmiş kuruluşlara başvurarak üretim sürecinin kayıt altına alınmasını sağlamaktır.
İZLENEBİLİRLİK VE KAYIT TUTMA ÜRÜNÜN BELGELENMESİ İÇİN ŞARTTIRÜretim sırasında yapılan bütün işlemler çiftçiler tarafından kayıt altına alınmalı ve bilahare yapılacak kontroller için saklı tutulmalıdır. Bu kayıtlarda, ürün çeşidi, ürünün bulunduğu coğrafi bölge, gübre uygulama zamanı, uygulama nedeni, teknik izin, kullanılan kimyasalın ticari ismi ve miktarı, uygulama aleti, operatörün ismi ve uygulama zamanından kaç gün sonra hasat yapılması gerektiği, sulama zamanı, yöntemi ve miktarı gibi bilgileri içermelidir.
ÜRETİMDE DİKKAT EDİLECEK TEMEL HUSUSLAR
Toprağın işlenmesinde erozyonu azaltacak ve toprağın fiziksel yapısını koruyacak teknikler kullanılmalı
Seçilen çeşitler virüsten ari, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı olmalı. Sertifikalı tohum, fide veya fidan kullanılmalı.
Uygun zamanda ve miktarda gübre kullanımı için toprak analizleri yılda en az bir defa, yaprak analizleri ihtiyaç duyulduğunda yaptırılmalı.Gübreleme toprak yapısına göre hangi gübrenin uygun olduğunu belirledikten sonra, bitkinin ihtiyaç duyduğu miktarda ve zamanda yapılmalıdır.
Sulama, gübreleme, ilaçlama, pestisit kullanımı ve diğer bütün uygulamalarla ilgili işlemleri kayıt altına aliniz.
Su kaynaklarını en iyi şekilde değerlendirebilecek ve bitkinin ihtiyaç duyacaği suyu temin edebilecek sulama sistemleri kurulmalı.
Sulama için asla atık su (kanalizasyon suyu) kullanılmamalıdır. Risk değerlendirme esaslarına bakılarak, sulama suyu kaynağı yılda en az bir kez mikrobiyal, kimyasal ve mineral kirleticiler bakımından analiz ettirilmeli.
Hastalık ve zararlılarla mücadelede “Entegre Mücadele Teknik Talimatları” doğrultusunda öncelikle kültürel tedbirler, mekanik mücadele, biyolojik mücadele veya biyoteknik yöntemler uygulanmalı. Son çare olarak kimyasal mücadele yapılmalıdır.
Bütün pestisit uygulamaları ile ilgili kayıtlar tutulmalı. Pestisit kalıntı analizlerinin sıklığı risk değerlendirmelerine göre yapılmalı. Maksimum kalıntı limitlerinin aşılması durumunda ise bir acil eylem planı mevcut olmalıdır.
Hasat hijyenik koşullarda yapilmali.
Tarim işletmesindeki bütün olasi atik ürünler (Kağıt, karton, plastik, ürün kalıntısı, yağ, kaya yünü vb.) ile muhtemel kirlilik kaynakları (kimyasallar, yağ, yakıt,ses, ışık kalıntı, paketleme evinden çıkan akıntılar) belirtilmelidir.
İşletmedeki olası atik ürünleri ve kirlilik kaynaklarını belirtiniz.
Tarımsal kimyasalları kullanan, taşıyan ve uygulayan işçilere bu konuda eğitim verilmeli; işletmede ilk yardim eğitimi alan kişiler bulunmalıdır.
ÜRÜNÜ SERTİFİKALI OLARAK PAZARLAYINIZ
Ürününüz Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından İyi Tarım Ürünü Sertifikası ile belgelendirilir.
İTU ile üretilen ürünler tüketicinin daima tercih edeceği güvenilir gıdalardır.
Unutmayınız ki, İyi Tarım Ürünü Sertifikası ürününüzün markası olacaktır.